БОЙЛЬ — МАРИОТТ ЗАіЫ

Бойль — мариотт заіы — тұрақты температурадағы (Т) газ массасының көлемі (V) оның қысымына (р) кері пропорционал болатындығын тұжырымдайтын негізгі газ заңдарының бірі. Ол формула түрінде былайша жазылады: p‡V = const. Бұл заңды алғаш рет 1662 ж. ағылшын ғалымы Р. Бойль (1627 — 1691) тәжірибе жүзінде ашқан, ал 1676 ж. француз ғалымы Э. Мариотт (1620 — 1681) тәжірибе жасап, оның тұжырымдамасын берген. Бойль — мариотт заіы тек идеал газ үшін ғана дәл, ал реал газ үшін ол жуықтап орындалады. Тіпті үлкен қысымдағы және жоғары температурадағы газ қасиеттерінде бұл заңнан күрт ауытқушылық байқалады. Өйткені реал газдардағы молекулалардың көлемі мен олардың бір-біріне өзара әсерін ескеруге тура келеді. Бойль — мариотт заіы газдағы изотермиялық процесті сипаттайды әрі ол газдың кинетикалық теориясынан туындайды.